De emotionele gereedschapskist gaat voor de derde en laatste keer open, voor fierheid of trots. Lijkt het jou ook lastig om deze emotie in te zetten als alternatief voor wilskracht ? Fierheid, dat lijkt egocentrisch. Het gaat er toch om dat ik vind dat ik ergens goed in ben, zelfs los van wat anderen erover denken. Trots kan ook doorschieten en “hoogmoed komt voor de val”. Daar moeten we dus een kritisch naar kijken. Laat ons even een aanloopje nemen : hoe is fierheid een rol gaan spelen in onze samenleving ? Als je in een groep leeft, denk aan onze voorouders-jagers-verzamelaars, dan kan je taken verdelen. Als de ene goed is in jagen en de andere goed is in maaltijden bereiden, dan is de kans groot dat ze allebei lekker eten. In zo’n groep word je dus aangemoedigd om specifieke vaardigheden aan te scherpen, ook als dat betekent dat je andere verwaarloost. Maar om te beslissen welke vaardigheden het meest worden gewaardeerd, heb je een houvast nodig. Sociaal psycholoog Leon Festinger heeft dit uitgewerkt in de theorie van de sociale vergelijking : als er geen objectieve parameters zijn om de waarde van je vaardigheden in te schatten, dan is de mening van anderen de beste graadmeter. Je kijkt naar anderen om te bepalen (a) waar je in zou moeten uitblinken m.a.w. wat de groep nodig heeft en (b) waar je zelf staat m.a.w. hoe goed de groep je vindt. Als iemand anders je goed vindt en je lof toezwaait, dan is de kans groot dat jullie kunnen samenwerken, en dus ga je moeite doen om nog beter te worden. Zoals de andere ‘speciale emoties’ geeft fierheid ons dus een zetje om zelfdiscipline, motivatie, toewijding aan de dag te leggen. Bovendien blijken mensen die zich ergens fier over voelen, ook een vanzelfsprekende aantrekkingskracht uit te oefenen op anderen. Ze worden gezien als sympathiek, en zelfs als natuurlijke leidersfiguren. Ook hier is weer uitgebreid wetenschappelijk onderzoek naar verricht. Daarnaast voelen mensen zich soms ook fier om iets waar anderen geen moer om geven. Dat komt omdat wij, dankzij ons zelfbewustzijn, ons eigen publiek kunnen zijn. We kunnen onszelf waarnemen als buitenstaander en onszelf super vinden of onszelf neersabelen. We baseren onze fierheid dan op innerlijke waarden. De goede kant daarvan is dat we fierheid kunnen voelen om wat we zelf nastreven, en niet noodzakelijk om wat anderen belangrijk vinden. De keerzijde is dat we onze vaardigheden wel eens compleet verkeerd kunnen inschatten. Te hoog, dan riskeren we hoogmoedig te worden. Of te laag, daar worden we moedeloos van. Het is hoe dan ook belangrijk om de authentieke variant van trots te kunnen onderscheiden van de hoogmoedige variant. Eerst en vooral moet je opletten met het halo effect. Even in herinnering brengen hoe dat werkt : als je vindt dat iemand bijzondere kwaliteiten heeft op één domein, dan ga je dat veralgemenen naar alles wat die persoon betreft, of dat nu terecht is of niet. Zo blijken de meeste volwassenen er van uit te gaan dat iemand met een knap uiterlijk ook intelligent is. Of een leidinggevende verwacht dat een enthousiaste werknemer ook competent is. Datzelfde halo effect kan spelen wanneer we ons eigen publiek zijn en dan kan fierheid verworden tot hoogmoed. Authentieke fierheid leidt naar meer zelfcontrole en doorzettingsvermogen. Hoogmoedige mensen zijn juist meer impulsief en enkel extrinsiek gemotiveerd (bijv. door geld). Hoogmoed gaat ook meestal gepaard met een zwakke persoonlijkheid, angst en agressieve neigingen. Opdat fierheid goed zou werken, moet ze gepaard gaan met nederigheid, vanuit het besef dat wat we ook kunnen, ieder van ons toch afhankelijk is van anderen. Als we bewondering oogsten om onze expertise, is dat meestal omdat we die willen delen. Niet omdat we er anderen mee willen overtroeven. Bovendien kan niemand een expert zijn in alles - met andere woorden, er zullen momenten zijn waarop we op anderen moeten vertrouwen. Een goede strategie om meer authentieke fierheid te ontwikkelen is om een dagboek bij te houden over wat je tot stand brengt. Ik besef dat ik in herhaling val met deze schrijftip, maar natuurlijk kan je streven naar synergie door je schrijfsels en inzichten over dankbaarheid, compassie en fierheid te combineren. Noteer welke vooruitgang je boekt, stap voor stap. Sta jezelf toe om bij elke kleine stap fierheid te voelen over wat je hebt bereikt. Anticipeer op de fierheid die je zult ervaren na de volgende stap. Mocht je het verpesten, val dan terug op mildheid en compassie voor jezelf. Het is nooit een lineair proces, het gaat met horten en stoten. Blijf opmerkzaam voor elke keer dat je een ander dankbaar mag zijn of voor elke kleine of grote meevaller. Helpt het als ik alles uit de emotionele gereedschapskist nog eens samenvat ?
Dankbaarheid, compassie, fierheid : op zichzelf al zijn het drie waardevolle en positieve emoties en bovendien kan je er heel wat wilskracht en doorzettingsvermogen mee aanboren. 1. Dankbaarheid: geeft ons de impuls om iets terug te doen voor anderen en kan ons aanzetten om goed te doen voor onszelf. Herken positieve dingen in je leven als zegeningen, als iets om dankbaar voor te zijn. En schrijf ze dan op. 2. Compassie: moedigt ons aan om in de bres te springen voor anderen en kan ook ten goede komen aan je eigen toekomstige zelf. Hoe dwaas het ook klinkt, schrijf een brief naar je toekomstige ik en stimuleer jezelf om nu dingen te doen waarvoor de beloning pas later komt. 3. Fierheid: als je blijft beseffen dat elke mooie prestatie voortkomt uit je eigen inzet en inspanningen, de medewerking van anderen en een dosis geluk, dan is fierheid of trots een deugd en geen zonde.. P.S. Door te “werken” met dankbaarheid, compassie en fierheid zal je merken dat je rugwind krijgt uit je omgeving. En je bent niet de enige die er baat bij heeft. Als je medelevend bent, help je je vrienden. Zij voelen zich dankbaar en helpen anderen. Dat kan hen fier maken. Zie je de positieve spiraal ? Wilskracht verspreidt zijn positieve effecten niet, maar emoties wel. Aarzel dus niet en deel de link naar dit blog met iemand die het nodig heeft. Of iemand die je geholpen heeft. Of iemand die van jou een welgemeend compliment verdient. Dank je wel !
0 Comments
Your comment will be posted after it is approved.
Leave a Reply. |
AuteurSchrijf iets over uzelf. Maak u geen zorgen over toeters en bellen, een overzichtje volstaat. Archieven
December 2019
Categorieën |